از زمان روی کار آمدن حسن روحانی رئیس جمهور ایران تقریباً سه سال می‌گذرد. از همان روزهای نخست کارزار انتخاباتی، حسن روحانی بیانیه‌ای ده ماده‌ای در پیوند با حقوق اقلیت‌ها صادر کرد. او به میان مردم تبریز رفت و وعده «تاسیس فرهنگستان زبان و ادب آذری» داد. پس از آن برای نخستین بار رئیس جمهور ایران، علی یونسی را در امور اقلیت‌ها به‌عنوان مشاور خود تعیین کرد. حسن روحانی نخستین سفر استانی خود را به استان خوزستان اختصاص داد.
او در انتخاباتی که پیروز شد، بیشترین میزان آمار را در استان‌های سیستان و بلوچستان و کردستان کسب کرده بود. اینگونه اتفاقات، شعار و وعده‌ها، خوش‌بینی‌هایی نسبت به بهبود وضعیت اقلیت‌ها در ایران ایجاد کرده بود، اما با گذشت این سه سال و بررسی کارنامه حسن روحانی در حوزه اقلیت‌ها، شاید بتوان گفت وضعیت اقلیت‌ها نه تنها بهتر نشده، بلکه روند سرکوب چندین دهه اقلیت‌ها در ایران کماکان ادامه دارد. علی یونسی گفته بود آمده مسئولیت کاری را بپذیرد که از عده دیگران برنیاید، اما عملاً او هم نتوانست در این راستا گامی بردارد.
سرکوب اقلیت‌های مذهبی و دینی برخلاف آنچه که حسن روحانی وعده داده بود، شدت گرفته است. اعدام زندانیان کرد و عرب در ماه‌های پس از روی کار آمدن روحانی آغاز شد و هفت زندانی متعلق به این دو گروه اتنیکی به چوبه‌های دار سپرده شدند. در همان ایام پس از حمله مسلحانه در سراوان که به کشته شدن ۱۴مامور مرزبانی انجامیده بود، ۱۶ زندانی بلوچ در اقدامی تلافی‌جویانه اعدام شدند. در اسفندماه سال ۱۳۹۳ شش زندانی اهل سنت در زندان رجایی شهر کرج اعدام شدند. هم‌اینک نیز بر اساس آنچه فعالان حقوق بشر در ایران منتشر کرده‌اند، ۲۷ زندانی سنی، حکم اعدام آن‌ها تایید شده و در انتظار احکام اعدام به سر می‌برند. این در حالی‌ست که همزمان لیست‌های بلندبالایی از زندانیان سنی منتشر می‌شود که به احکام سنگین حبس محکوم شده‌اند. وضعیت دیگر اقلیت‌های دینی در ایران نیز بدتر شده و سرکوب آنان در سال‌های گذشته کم نظیر وصف می‌شود.
آخرین نمونه فشار بر بهایی‌ها، از جمله در استان گلستان است که به تازگی خبر آن منتشر شده است. بر اساس خبری که سازمان عدالت برای ایران منتشر کرده ۲۲ شهروند بهایی مجموعاً به ۲۳۸ سال حبس محکوم شده‌اند. این سازمان حقوق بشری گفته است: 'پرونده بهاییان گلستان، بزرگترین دستگیری دسته جمعی بهاییان در ده سال گذشته بوده است. این پرونده همچنین از این حیث شدت شکنجه‌‌ای که در بازجویی‌ها اعمال شده کم نظیر است.'
NA
اگرچه قانون اساسی ایران، بهائیان را به‌عنوان یک اقلیت رسمی نمی‌شناسد، اما حسن روحانی در بیانیه خود از 'رفع تبعیضات ناروا در همه اشکال آن' سخن گفته بود و در بندی دیگر بر 'رعایت حقوق پیروان سایر ادیان و مذاهب' تاکید کرده بود.
اجرا و صدور احکام اعدام در چند سال گذشته افزایش چشمگیری یافت، بطوریکه فعالان حقوق بشر می‌گویند، در سال ۲۰۱۵ میلادی، جمهوری اسلامی ایران یکی از سیاه‌ترین سال‌های عمرش را بر اساس تعداد اعدام‌ها داشته است.
طبق آنچه سازمان حقوق بشر ایران منتشر کرده است، هر روز به‌طور متوسط دو یا سه نفر به دار آویخته شدند. با روی کار آمدن روحانی، دو هزار و ۱۶۲ نفر در ایران اعدام شده‌اند. این آمار در مقایسه دوره دو سال و نیم بعد از انتخاب حسن روحانی و دو سال و نیم قبل از انتخاب او، رشد ۶۷ درصدی را در تعداد اعدام‌ها نشان می‌دهد.
در میان اعدام شدگان سال گذشته ۴۰ نفر به اتهام اقدام علیه امنیت ملی و فساد فی‌الارض اعدام شدند. از این تعداد ۱۳ نفر متعلق به اقلیت‌های اتنیکی و مذهبی بودند.
در این سه سال، سرکوب و تبعیض تنها مختص به این گروه‌ها نشد، بلکه گزارش‌های متعددی از نقض حقوق دراویش گنابادی، نوکیشان مسیحی و پیروان آیین یارسان و سایر اقلیت‌شده‌ها منتشر شد.
در کنار این موارد فعالان حقوق بشر در بلوچستان گزارش داده‌اند سال گذشته ۴۳ نفر در مناطق مرزی بر اثر شلیک مستقیم نیروهای مرزی کشته شده‌اند. احمد شهید گزارش‌گر ویژه سازمان ملل در آخرین گزارش خود گفته بود، که موارد چشمگیری از تیراندازی مستقیم نیروهای حکومتی به دست آنان رسیده است. در گزارش دیگری هم که فعالان حقوق بشر در کردستان در مورد وضعیت کولبرها و افراد کاسب در مرزها منتشر کرده‌اند دست کم ۴۴ نفر بر اثر تیراندازی نیروهای مستقر در مرزها کشته شدند.
این بخش از آمارها که تمامی موارد نقض حقوق بشر در مناطق اقلیتی در بر نمی‌گیرد، می‌تواند به نوعی نشان دهنده این موضوع باشد که وعده حسن روحانی برای برداشتن نگاه امنیتی به این مناطق محقق نشده است.
اگرچه روحانی وعده‌هایی در پیوند با برداشتن نگاه امنیتی داد، اما به نظر می‌رسد تحقق این وعده‌ها از اختیارات او خارج است. چرا که علی یونسی در گفت‌وگو با ایسنا گفته بود، اگر 'زندانیان عقیدتی' وجود داشته باشند، پیگیر خواهند بود. مشاور روحانی در این گفت‌وگو به صراحت از این موضوع سخن گفته بود که 'خیلی چیزها در دست آقای روحانی نیست. بالاخره قوه قضائیه تشکیلاتی است که کار خودش را انجام می‌دهد. یعنی بخش زیادی از مسائل در اختیار دولت نیست.'
FARS
دروه حسن روحانی را شاید بتوان پر جنجال‌ترین دوره بر سر مسئله زبان مادری نامید. این موضوع برای مدتی در محافل سیاسی و روشنفکری، رسانه‌ها و در میان طیف‌های مختلف بحثبرانگیز شد. برای برپایی این جنجال همین کافی بود که علی اصغر فانی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش از تشکیل کمیته‌ای برای بررسی تدریس زبان مادری در مدارس خبر دهد. بلافاصله اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی واکنش‌های شدید و تندی نسبت به این موضوع نشان دادند و طرح تدریس زبان مادری در مدارس ایران را 'تهدیدی جدی برای زبان فارسی'، 'توطئه‌آمیز'، 'وارداتی و محصول انگلستان و کشورهای شمالی'، 'خطرناک' و 'تهدیدی برای امنیت ملی' دانستند.
اگرچه در آن زمان علی یونسی به نوعی از تدریس زبان‌های مادری دفاع کرد، اما گفته بود: 'بار‌ها این را گفته‌ام که این خواست ملی و عمومی نیست'. او تاکید کرده بود: 'یک خواست محدود و روشنفکرانه محلی است، وگرنه چنانچه این موضوع را آزاد بگذارند تعداد استقبال‌کنندگان از آن زیاد نیست.'
مسئله زبان مادری پس از این جریان، تقریباً برای یک سال مسکوت ماند، اما بار دیگر با چاپ یک کتاب کردی بعنوان ضمیمه کتاب فارسی برای آموزش این زبان، دوباره موضوع زبان مادری بحثبرانگیز شد. فعالان حقوق اقلیت‌ها انتظار داشتند آموزش زبان مادری تنها به این مورد محدود نماند بکله این امکان برای دیگر مردم غیر فارس زبان هم فراهم آید و مقدمه‌ای برای انجام تغییرات بنیادی در سیاست‌های زبانی ایران بدل شود؛ امری که اتفاق نیفتاد.
اگرچه فعالان حقوق اقلیت‌ها در ایران اینگونه گام‌ها را لازم و مثبت ارزیابی می‌کنند، اما معتقدند این کافی نیست و تمام مطالبات مردم غیر فارس را در بر نمی‌گیرد. بدین گونه در سه سالی که روحانی بر سر کار بود، مردم غیر فارس از حق مربوط به مسئله زبان مادری محروم ماندند.
از طرفی دیگر یکی از مهم‌ترین وعده‌هایی که روحانی به مردم آذربایجان در هنگام کارزار انتخاباتی داد، 'تاسیس فرهنگستان زبان و ادب آذری' بود. وعده‌ایی که هیچگاه تحقق پیدا نکرد، علیرغم اینکه ۱۸۰۰ دانشجوی آذربایجانی در نامه‌ای به حسن روحانی خواسته بودند حسن روحانی در پیوند با تدریس زبان مادری و تاسیس این فرهنگستان به وعده‌های خود عمل کند.
V
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر